จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม? สรุปกฎหมายล่าสุด 2568

คำถามที่ว่า จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม? สรุปกฎหมายล่าสุด 2568 เป็นข้อสงสัยสำคัญสำหรับผู้ที่สนใจยานพาหนะทางเลือกประเภทนี้ ด้วยความนิยมที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง การทำความเข้าใจข้อบังคับทางกฎหมายจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยบนท้องถนน บทความนี้จะชี้แจงหลักเกณฑ์ต่างๆ ตามกฎหมายปัจจุบัน เพื่อไขข้อข้องใจว่าจักรยานไฟฟ้า หรือ e-bike แบบใดที่ไม่ต้องมีใบขับขี่ และแบบใดที่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ซึ่งต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบที่เข้มงวดกว่า

ประเด็นสำคัญที่ต้องพิจารณาก่อนใช้งานจักรยานไฟฟ้า

• จักรยานไฟฟ้าส่วนใหญ่ที่มีกำลังมอเตอร์ไม่เกิน 250 วัตต์ และทำความเร็วสูงสุดไม่เกิน 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ไม่จัดเป็นรถจักรยานยนต์ จึงไม่ต้องมีใบขับขี่และไม่ต้องจดทะเบียน
• หากจักรยานไฟฟ้ามีกำลังมอเตอร์เกิน 250 วัตต์ หรือมีความเร็วเกิน 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง จะถูกจัดประเภทเป็นรถจักรยานยนต์ตามกฎหมาย ซึ่งผู้ขับขี่จำเป็นต้องมีใบอนุญาตขับขี่และต้องจดทะเบียนกับกรมการขนส่งทางบก
• สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าส่วนมากไม่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ตามประกาศของกรมการขนส่งทางบก ทำให้สามารถใช้งานได้โดยไม่ต้องจดทะเบียน แต่ห้ามดัดแปลงสมรรถนะให้เกินเกณฑ์ที่กำหนด
• กฎหมายจราจรทางบกยังคงบังคับใช้กับผู้ใช้งานจักรยานไฟฟ้าทุกประเภท เช่น การห้ามขับขี่บนทางเท้า และการปฏิบัติตามสัญญาณไฟจราจร
• ถึงแม้กฎหมายปี 2568 จะเน้นการเพิ่มโทษผู้กระทำผิดซ้ำ แต่ยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงสาระสำคัญของนิยามหรือการจัดประเภทจักรยานไฟฟ้าโดยตรง ผู้ใช้งานควรยึดตามหลักเกณฑ์เดิมเป็นหลัก

ทำความเข้าใจสถานะทางกฎหมายของจักรยานไฟฟ้าในประเทศไทย

ในยุคที่การเดินทางด้วยพลังงานสะอาดได้รับความสนใจมากขึ้น จักรยานไฟฟ้า (e-bike) และสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าได้กลายเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับคนเมืองและผู้ที่มองหาความคล่องตัวในการเดินทางระยะใกล้ อย่างไรก็ตาม ความใหม่ของเทคโนโลยีนี้ทำให้เกิดความสับสนเกี่ยวกับข้อบังคับทางกฎหมาย โดยเฉพาะประเด็นเรื่องใบขับขี่และการจดทะเบียนยานพาหนะ การทำความเข้าใจสถานะทางกฎหมายที่ชัดเจนจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ใช้งานปัจจุบันและผู้ที่กำลังพิจารณาเลือกซื้อ เพื่อให้มั่นใจได้ว่าการใช้งานนั้นสอดคล้องกับพระราชบัญญัติจราจรทางบกและกฎหมายอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง หลีกเลี่ยงความเสี่ยงในการถูกดำเนินคดี และส่งเสริมวัฒนธรรมการขับขี่ที่ปลอดภัยสำหรับทุกคนบนท้องถนน

ความสำคัญของเรื่องนี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ผู้ใช้งานรายบุคคล แต่ยังส่งผลต่อภาพรวมของระบบการจราจรในประเทศ การกำหนดนิยามและเกณฑ์ที่ชัดเจนช่วยให้หน่วยงานภาครัฐสามารถกำกับดูแลได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะเดียวกันก็ช่วยให้ผู้ผลิตและผู้จำหน่ายสามารถให้ข้อมูลที่ถูกต้องแก่ผู้บริโภคได้ ดังนั้น การศึกษาข้อมูลล่าสุดเกี่ยวกับกฎหมายจักรยานไฟฟ้าจึงเป็นพื้นฐานสำคัญที่ทุกคนควรทราบก่อนตัดสินใจใช้งานหรือลงทุนในยานพาหนะประเภทนี้

เกณฑ์การจำแนกประเภทยานพาหนะไฟฟ้าตามกฎหมาย

หัวใจสำคัญของการพิจารณาว่า จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม คือการจำแนกประเภทของยานพาหนะตามกฎหมายไทย ซึ่งไม่ได้พิจารณาจากชื่อเรียกทางการตลาด แต่พิจารณาจากคุณสมบัติทางเทคนิคเป็นหลัก ได้แก่ กำลังของมอเตอร์ไฟฟ้าและความเร็วสูงสุดที่ยานพาหนะสามารถทำได้ กรมการขนส่งทางบกได้กำหนดหลักเกณฑ์เพื่อแยกรถที่ถือว่าเป็น “จักรยาน” ออกจากรถที่เข้าข่ายเป็น “รถจักรยานยนต์” ไว้อย่างชัดเจน

จักรยานไฟฟ้าที่ไม่ต้องมีใบขับขี่และไม่ต้องจดทะเบียน

ยานพาหนะไฟฟ้าที่จะถูกจัดว่าเป็น “จักรยาน” และได้รับการยกเว้นไม่ต้องมีใบขับขี่หรือจดทะเบียน จะต้องมีคุณสมบัติตรงตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ดังนี้:

• กำลังมอเตอร์ไฟฟ้า: ต้องมีกำลังขับเคลื่อนไม่เกิน 250 วัตต์ (Watt)
• ความเร็วสูงสุด: ต้องถูกจำกัดความเร็วไว้ไม่ให้เกิน 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
• ลักษณะโครงสร้าง: มีลักษณะคล้ายจักรยานทั่วไป คือมีบันไดสำหรับปั่น (Pedals) และสามารถใช้แรงคนปั่นเคลื่อนที่ได้ ระบบไฟฟ้าเป็นเพียงระบบเสริมแรงหรือที่เรียกว่า Pedal-Assist System (PAS)

จักรยานไฟฟ้าที่เข้าเกณฑ์เหล่านี้จะถูกพิจารณาว่าเป็น “จักรยาน” ตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก ทำให้ผู้ใช้งานสามารถขับขี่บนถนนหรือในช่องทางจักรยานได้เช่นเดียวกับจักรยานธรรมดา โดยไม่ต้องดำเนินการขอใบอนุญาตขับขี่หรือนำรถไปจดทะเบียนกับกรมการขนส่งทางบกแต่อย่างใด

ยานพาหนะไฟฟ้าที่เข้าข่ายรถจักรยานยนต์

ในทางกลับกัน หากยานพาหนะไฟฟ้ามีคุณสมบัติเกินกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ข้างต้น จะถูกจัดประเภทเป็น “รถจักรยานยนต์ไฟฟ้า” ทันที ซึ่งหมายความว่าผู้ใช้งานจะต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบเช่นเดียวกับรถจักรยานยนต์ที่ใช้น้ำมันเชื้อเพลิงทุกประการ เกณฑ์ที่ทำให้ยานพาหนะไฟฟ้าเข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ ได้แก่:

• กำลังมอเตอร์ไฟฟ้า: มีกำลังขับเคลื่อนเกิน 250 วัตต์
• ความเร็วสูงสุด: สามารถทำความเร็วได้เกิน 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
• ลักษณะโครงสร้าง: มีโครงสร้างคล้ายรถจักรยานยนต์ ไม่มีบันไดสำหรับปั่น หรือใช้ระบบคันเร่งแบบบิด (Throttle) เป็นหลักในการขับเคลื่อน

เมื่อยานพาหนะถูกจัดเป็นรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าแล้ว ผู้ขับขี่และเจ้าของรถมีหน้าที่ต้องดำเนินการตามกฎหมาย ดังนี้:

1. การจดทะเบียน: ต้องนำรถไปจดทะเบียนกับกรมการขนส่งทางบกเพื่อขอรับแผ่นป้ายทะเบียนและเครื่องหมายแสดงการเสียภาษีประจำปี
2. ใบอนุญาตขับขี่: ผู้ขับขี่ต้องมีใบอนุญาตขับรถจักรยานยนต์ส่วนบุคคล (ชั่วคราวหรือถาวร) ซึ่งเป็นไปตามกฎหมายว่าด้วยรถยนต์
3. การเสียภาษี: ต้องชำระภาษีสรรพสามิตตามที่กฎหมายกำหนดในพระราชบัญญัติภาษีสรรพสามิต พ.ศ. 2560
4. การทำ พ.ร.บ.: ต้องจัดให้มีการประกันภัยภาคบังคับเพื่อคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถ (พ.ร.บ.)

การไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดเหล่านี้จะถือว่าเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายและมีบทลงโทษตามมา

ข้อกฎหมายและบทลงโทษที่เกี่ยวข้อง (อัปเดต 2568)

การทำความเข้าใจข้อกฎหมายและบทลงโทษเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ตระหนักถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นหากใช้งานยานพาหนะไฟฟ้าไม่ถูกต้องตามประเภทที่กฎหมายกำหนด

พระราชบัญญัติจราจรทางบกและบทกำหนดโทษ

สำหรับยานพาหนะไฟฟ้าที่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ การขับขี่โดยไม่มีใบอนุญาตถือเป็นความผิดร้ายแรงตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522 ซึ่งกำหนดบทลงโทษไว้อย่างชัดเจน หากผู้ขับขี่ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจเรียกตรวจสอบและไม่สามารถแสดงใบอนุญาตขับขี่ที่ถูกต้องได้ จะต้องรับโทษตามกฎหมาย

ตาม พ.ร.บ. จราจรทางบก พ.ศ. 2522 การขับรถโดยไม่มีใบอนุญาตขับขี่ (สำหรับรถที่ต้องมี) มีโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 40,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

บทลงโทษนี้สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของการมีคุณสมบัติและความรู้ในการขับขี่ที่ปลอดภัย ซึ่งใบอนุญาตขับขี่เป็นเครื่องยืนยันในเบื้องต้น ดังนั้น ผู้ที่เลือกใช้ยานพาหนะไฟฟ้าที่มีสมรรถนะสูงจึงต้องผ่านกระบวนการทดสอบและได้รับใบอนุญาตอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

การเปลี่ยนแปลงและข้อควรระวังในปี 2568

สำหรับข้อมูลล่าสุดในปี 2568 พบว่ามีการปรับปรุงกฎหมายจราจรโดยเน้นไปที่การเพิ่มบทลงโทษสำหรับผู้ที่กระทำความผิดซ้ำในบางข้อหา เช่น การพิจารณาประวัติการได้รับใบสั่งที่ยังไม่หมดอายุความย้อนหลัง 1 ปี เพื่อเพิ่มความเข้มงวดในการบังคับใช้กฎหมาย อย่างไรก็ตาม จากข้อมูลที่มีอยู่ ยังไม่พบการเปลี่ยนแปลงสาระสำคัญที่เกี่ยวกับนิยามหรือการจัดประเภทของจักรยานไฟฟ้าโดยตรง

นั่นหมายความว่าหลักเกณฑ์การจำแนกประเภทโดยใช้กำลังมอเตอร์ 250 วัตต์ และความเร็ว 25 กม./ชม. ยังคงเป็นมาตรฐานที่บังคับใช้เช่นเดิม ผู้ใช้งานจึงควรยึดตามหลักการนี้เป็นสำคัญ แต่ก็ควรติดตามข่าวสารจากหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมการขนส่งทางบก อย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากกฎระเบียบต่างๆ อาจมีการปรับปรุงแก้ไขได้ในอนาคต

กฎจราจรพื้นฐานที่ผู้ใช้งานต้องปฏิบัติตาม

ไม่ว่าจักรยานไฟฟ้าจะเข้าข่ายต้องมีใบขับขี่หรือไม่ ผู้ใช้งานทุกคนยังคงอยู่ภายใต้บังคับของพระราชบัญญัติจราจรทางบกในฐานะผู้ใช้รถใช้ถนน ซึ่งหมายความว่าต้องปฏิบัติตามกฎจราจรพื้นฐานอย่างเคร่งครัด เช่น:

• ห้ามขับขี่บนทางเท้า: ทางเท้ามีไว้สำหรับคนเดินเท้า การนำยานพาหนะขึ้นไปขับขี่ถือเป็นความผิดและอาจก่อให้เกิดอันตรายได้
• ใช้ช่องทางที่ถูกต้อง: ควรขับขี่ในช่องทางเดินรถปกติ ชิดขอบทางด้านซ้าย หรือใช้ช่องทางสำหรับจักรยาน (Bike Lane) หากมีจัดไว้ให้
• ปฏิบัติตามสัญญาณไฟและป้ายจราจร: ต้องหยุดรถเมื่อมีสัญญาณไฟแดง และปฏิบัติตามป้ายบังคับหรือป้ายเตือนต่างๆ
• การสวมหมวกกันน็อค: สำหรับรถที่จัดเป็นจักรยานยนต์ การสวมหมวกกันน็อคเป็นข้อบังคับทางกฎหมาย ส่วนจักรยานไฟฟ้าที่ไม่เข้าข่าย แม้กฎหมายไม่บังคับ แต่ก็เป็นสิ่งที่แนะนำอย่างยิ่งเพื่อความปลอดภัยสูงสุดของผู้ขับขี่เอง

สถานะทางกฎหมายของสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้า

สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าเป็นอีกหนึ่งยานพาหนะส่วนบุคคลที่ได้รับความนิยมสูง แต่ก็สร้างความสับสนในข้อกฎหมายเช่นกัน ตามประกาศของกรมการขนส่งทางบก พ.ศ. 2560 ข้อ 4 สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าส่วนใหญ่ไม่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ เนื่องจากลักษณะโครงสร้างและสมรรถนะมักจะต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ทำให้โดยทั่วไปแล้วสามารถใช้งานได้โดยไม่ต้องจดทะเบียนหรือมีใบขับขี่

อย่างไรก็ตาม ประเด็นสำคัญอยู่ที่การ “ดัดแปลง” ผู้ใช้งานต้องไม่ทำการดัดแปลงสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าให้มีกำลังหรือความเร็วเกินกว่ามาตรฐานที่ผู้ผลิตกำหนดไว้ เพราะหากการดัดแปลงนั้นทำให้สมรรถนะของรถเกินเกณฑ์ 250 วัตต์ หรือ 25 กม./ชม. สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้านั้นอาจถูกตีความว่าเป็นรถจักรยานยนต์ที่ต้องจดทะเบียนและมีใบขับขี่ได้เช่นกัน ดังนั้น การเลือกใช้สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าในสภาพเดิมจากโรงงานจึงเป็นทางเลือกที่ปลอดภัยและถูกต้องที่สุด

มุมมองเปรียบเทียบ: มาตรฐานสากลในต่างประเทศ

เพื่อให้เห็นภาพรวมที่กว้างขึ้น การพิจารณามาตรฐานในต่างประเทศก็เป็นสิ่งที่น่าสนใจ ตัวอย่างเช่น ประเทศจีน ซึ่งเป็นตลาดจักรยานไฟฟ้าที่ใหญ่ที่สุดในโลก ได้มีการออกมาตรฐานใหม่ GB 17761—2024 ซึ่งจะมีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 กันยายน 2568 มาตรฐานดังกล่าวกำหนดให้จักรยานไฟฟ้าต้องจำกัดความเร็วไม่เกิน 25 กม./ชม. โดยมีระบบตัดกำลังมอเตอร์อัตโนมัติเมื่อถึงความเร็วดังกล่าว นอกจากนี้ยังมีการกำหนดให้ติดตั้งระบบระบุตำแหน่งผ่านดาวเทียม (BeiDou GPS) และระบบตรวจสอบอื่นๆ เพื่อเพิ่มความปลอดภัยและง่ายต่อการกำกับดูแล

แม้ว่ามาตรฐานเหล่านี้จะเป็นข้อบังคับเฉพาะในประเทศจีนและไม่ได้มีผลโดยตรงต่อกฎหมายไทย แต่ก็แสดงให้เห็นถึงแนวโน้มของนานาชาติที่พยายามสร้างมาตรฐานความปลอดภัยและกำหนดนิยามที่ชัดเจนสำหรับยานพาหนะไฟฟ้าขนาดเล็ก ซึ่งเป็นแนวทางที่ประเทศไทยอาจนำมาพิจารณาปรับใช้ในอนาคตเพื่อพัฒนากฎระเบียบให้ทันต่อเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป

สรุป: ขับขี่จักรยานไฟฟ้าอย่างไรให้ถูกต้องและปลอดภัย

โดยสรุปแล้ว คำตอบของคำถามที่ว่า จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม ขึ้นอยู่กับคุณสมบัติทางเทคนิคของยานพาหนะเป็นสำคัญ หากเป็นจักรยานไฟฟ้าที่มีกำลังมอเตอร์ไม่เกิน 250 วัตต์ และความเร็วสูงสุดไม่เกิน 25 กม./ชม. จะถือว่าเป็น “จักรยาน” ซึ่งผู้ใช้งานไม่จำเป็นต้องมีใบขับขี่หรือนำรถไปจดทะเบียน แต่หากยานพาหนะมีสมรรถนะสูงกว่าเกณฑ์ดังกล่าว จะถูกจัดเป็น “รถจักรยานยนต์ไฟฟ้า” ซึ่งผู้ขับขี่ต้องมีใบอนุญาตขับขี่และต้องจดทะเบียนให้ถูกต้องตามกฎหมายทุกประการ

ผู้ที่สนใจควรตรวจสอบคุณสมบัติของจักรยานไฟฟ้าหรือสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าให้ถี่ถ้วนก่อนตัดสินใจซื้อ และใช้งานยานพาหนะด้วยความรับผิดชอบ โดยปฏิบัติตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัดเพื่อความปลอดภัยของตนเองและผู้ร่วมทางคนอื่นๆ การมีความรู้ความเข้าใจในข้อกฎหมายที่ถูกต้อง จะช่วยให้การใช้งานยานพาหนะไฟฟ้าเป็นไปอย่างราบรื่น มั่นใจ และเป็นส่วนหนึ่งของการเดินทางที่ยั่งยืนในสังคม

เลือกซื้อจักรยานไฟฟ้าที่เหมาะสมและถูกกฎหมาย

การเลือกซื้อจักรยานไฟฟ้า สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้า หรือ E-bike ที่ถูกต้องตามกฎหมายและตอบโจทย์การใช้งานเป็นสิ่งสำคัญ GIANT Shopping Mall เป็นศูนย์รวมยานพาหนะไฟฟ้าหลากหลายประเภทที่ออกแบบมาเพื่อตอบสนองทุกความต้องการ พร้อมให้คำแนะนำเพื่อให้ผู้ซื้อได้ยานพาหนะที่เหมาะสมและใช้งานได้อย่างมั่นใจ

สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ สามารถเยี่ยมชมหรือสอบถามได้ที่:

• FACEBOOK PAGE: https://www.facebook.com/giantshoppingmall
• LINE: @705dancc
• ติดต่อ สอบถามเพิ่มเติม: คลิกที่นี่

เวลาทำการ: ทุกวัน จันทร์ – เสาร์ (เวลา 9.00 – 18.00 น.)
โทรศัพท์: 061-962-2878
ที่ตั้ง: 44 หมู่ 14 ตำบลบ้านเป็ด อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น 40000