จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม? สรุปกฎหมายที่ต้องรู้ 2568

จักรยานไฟฟ้า (E-Bike) และสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้ากำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในฐานะยานพาหนะทางเลือกสำหรับการเดินทางในเมือง อย่างไรก็ตาม ผู้ใช้จำนวนมากยังคงมีคำถามและความสับสนเกี่ยวกับสถานะทางกฎหมาย โดยเฉพาะประเด็นสำคัญที่ว่า จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม? สรุปกฎหมายที่ต้องรู้ 2568 บทความนี้จะให้ข้อมูลที่ชัดเจนเกี่ยวกับข้อบังคับล่าสุด เพื่อให้ผู้ใช้งานสามารถขับขี่ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

• กฎหมายไทยจำแนกจักรยานไฟฟ้าตามกำลังมอเตอร์และความเร็วสูงสุดเป็นหลัก
• จักรยานไฟฟ้าที่มีกำลังมอเตอร์ต่ำและความเร็วไม่เกิน 25 กม./ชม. อาจไม่จำเป็นต้องมีใบขับขี่ในบางกรณี แต่ต้องปฏิบัติตามกฎจราจร
• จักรยานไฟฟ้าที่มีกำลังสูงหรือความเร็วเกิน 25 กม./ชม. จะถูกจัดเป็นรถจักรยานยนต์ไฟฟ้า ซึ่งต้องมีทั้งใบขับขี่และจดทะเบียน
• การใช้งานบนถนนสาธารณะมีข้อกำหนดที่เข้มงวดกว่าการใช้งานในพื้นที่ส่วนบุคคล
• ผู้ใช้ควรตรวจสอบคุณสมบัติของยานพาหนะก่อนซื้อและใช้งาน เพื่อให้สอดคล้องกับข้อกฎหมายปัจจุบัน

ภาพรวมกฎหมายจักรยานไฟฟ้าในประเทศไทย

ในปัจจุบัน ประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายที่ระบุถึง “จักรยานไฟฟ้า” หรือ “E-Bike” โดยเฉพาะ ทำให้การบังคับใช้กฎหมายต้องอ้างอิงจากพระราชบัญญัติรถยนต์ พ.ศ. 2522 และพระราชบัญญัติการจราจรทางบก พ.ศ. 2522 ซึ่งเป็นกฎหมายหลักที่ใช้กำกับดูแลยานพาหนะทุกประเภทบนท้องถนน การตีความกฎหมายจึงขึ้นอยู่กับคุณลักษณะทางเทคนิคของยานพาหนะนั้นๆ เป็นสำคัญ

กรมการขนส่งทางบกได้ให้แนวทางในการพิจารณาว่ายานพาหนะไฟฟ้าสองล้อจะจัดอยู่ในประเภทใด โดยใช้เกณฑ์หลัก 2 ประการ คือ กำลังของมอเตอร์ไฟฟ้า และความเร็วสูงสุดที่ยานพาหนะสามารถทำได้ เกณฑ์เหล่านี้เป็นตัวชี้วัดว่ายานพาหนะดังกล่าวมีสมรรถนะใกล้เคียงกับจักรยานทั่วไป หรือเข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ ซึ่งมีข้อกำหนดด้านความปลอดภัยและคุณสมบัติผู้ขับขี่ที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ความเข้าใจในหลักการจำแนกนี้จึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้ใช้และผู้ที่กำลังพิจารณาซื้อยานพาหนะไฟฟ้าส่วนบุคคล เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาทางกฎหมายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

การจำแนกประเภทจักรยานไฟฟ้าตามกฎหมาย

เพื่อทำความเข้าใจข้อบังคับต่างๆ การทราบว่าจักรยานไฟฟ้าที่ใช้งานหรือสนใจนั้นจัดอยู่ในประเภทใดตามกฎหมายถือเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญที่สุด การจำแนกประเภทจะส่งผลโดยตรงต่อข้อกำหนดด้านใบขับขี่ การจดทะเบียน และการทำประกันภัยภาคบังคับ (พ.ร.บ.)

จักรยานไฟฟ้าที่ไม่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์

จักรยานไฟฟ้าที่โดยทั่วไปแล้วไม่ถูกนับเป็นรถจักรยานยนต์ตามกฎหมาย จะต้องมีคุณสมบัติตรงตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้อย่างชัดเจน คุณสมบัติหลักคือ:

• กำลังมอเตอร์ไฟฟ้า: ต้องมีกำลังมอเตอร์ไฟฟ้าไม่เกิน 2 กิโลวัตต์ (kW) หรือเทียบเท่า 2,000 วัตต์
• ความเร็วสูงสุด: ต้องมีความเร็วสูงสุดไม่เกิน 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

ยานพาหนะที่เข้าข่ายตามนี้มักถูกมองว่าเป็น “จักรยานที่มีเครื่องยนต์ช่วย” ซึ่งหมายความว่ามอเตอร์ไฟฟ้าทำหน้าที่เสริมแรงในการปั่นเป็นหลัก ไม่ได้มีไว้เพื่อขับเคลื่อนด้วยความเร็วสูงโดยลำพัง แม้ว่ายานพาหนะประเภทนี้อาจได้รับการผ่อนปรนในเรื่องใบขับขี่และการจดทะเบียน แต่ผู้ขับขี่ยังคงมีหน้าที่ต้องปฏิบัติตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัด เช่น การสวมหมวกนิรภัย การให้สัญญาณไฟ และการขับขี่ในช่องทางที่เหมาะสม เพื่อความปลอดภัยของตนเองและผู้ใช้ถนนร่วมกัน

จักรยานไฟฟ้าที่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์

ในทางกลับกัน หากจักรยานไฟฟ้ามีคุณสมบัติเกินกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ จะถูกจัดประเภทเป็น “รถจักรยานยนต์ไฟฟ้า” ทันที ซึ่งต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบเช่นเดียวกับรถจักรยานยนต์ที่ใช้เครื่องยนต์สันดาปทุกประการ คุณสมบัติที่ทำให้เข้าข่ายประเภทนี้ ได้แก่:

• กำลังมอเตอร์ไฟฟ้า: มีกำลังมอเตอร์ไฟฟ้าสูงกว่า 2 กิโลวัตต์
• ความเร็วสูงสุด: สามารถทำความเร็วได้เกิน 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

ยานพาหนะเหล่านี้มีสมรรถนะสูงและก่อให้เกิดความเสี่ยงบนท้องถนนได้มากกว่า จึงต้องอยู่ภายใต้การกำกับดูแลที่เข้มงวด ผู้ที่ครอบครองหรือใช้งานยานพาหนะประเภทนี้จะต้องดำเนินการขอใบอนุญาตขับขี่รถจักรยานยนต์ส่วนบุคคล, นำรถไปจดทะเบียนกับกรมการขนส่งทางบกเพื่อรับแผ่นป้ายทะเบียน, และจัดทำประกันภัยภาคบังคับ (พ.ร.บ.) ตามที่กฎหมายกำหนด การละเลยข้อกำหนดเหล่านี้ถือเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายและมีบทลงโทษชัดเจน

เจาะลึกข้อกำหนด: จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม? สรุปกฎหมายที่ต้องรู้ 2568

คำถามสำคัญที่ผู้ใช้หลายคนต้องการคำตอบที่ชัดเจนคือเรื่องใบขับขี่ ซึ่งข้อกำหนดจะแตกต่างกันไปตามประเภทของจักรยานไฟฟ้าที่ได้จำแนกไว้ข้างต้น การทำความเข้าใจเงื่อนไขเหล่านี้จะช่วยให้ผู้ขับขี่ปฏิบัติตัวได้อย่างถูกต้อง

กรณีที่ไม่ต้องใช้ใบขับขี่

สำหรับจักรยานไฟฟ้าที่มีกำลังมอเตอร์ต่ำ (ไม่เกิน 2 kW) และมีความเร็วสูงสุดไม่เกิน 25 กม./ชม. ในบางสถานการณ์อาจไม่จำเป็นต้องมีใบขับขี่ อย่างไรก็ตาม คำว่า “ไม่จำเป็น” นี้มาพร้อมกับเงื่อนไขสำคัญ คือ การใช้งานนั้นต้องไม่ก่อให้เกิดอันตรายและต้องเป็นไปตามกฎจราจรพื้นฐาน

แม้กฎหมายอาจผ่อนปรนเรื่องใบขับขี่สำหรับจักรยานไฟฟ้าความเร็วต่ำ แต่ความรับผิดชอบต่อความปลอดภัยในการขับขี่บนทางสาธารณะยังคงเป็นหน้าที่ของผู้ใช้ทุกคน

การใช้งานในพื้นที่จำกัด เช่น ภายในหมู่บ้าน, สวนสาธารณะ, หรือเส้นทางจักรยานโดยเฉพาะ มักเป็นกรณีที่ได้รับการยกเว้น แต่เมื่อนำมาใช้งานบนถนนสาธารณะที่มีการจราจรพลุกพล่าน ผู้ขับขี่ต้องใช้ความระมัดระวังสูงสุดและปฏิบัติตามกฎจราจรเช่นเดียวกับยานพาหนะอื่นๆ การสวมหมวกนิรภัยยังคงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อความปลอดภัย

กรณีที่จำเป็นต้องมีใบขับขี่

ในกรณีของจักรยานไฟฟ้าที่มีสมรรถนะสูง กล่าวคือ มีกำลังมอเตอร์เกิน 2 kW หรือทำความเร็วได้มากกว่า 25 กม./ชม. กฎหมายกำหนดไว้อย่างชัดเจนว่าผู้ขับขี่ “จำเป็นต้องมีใบอนุญาตขับรถจักรยานยนต์ส่วนบุคคล” เนื่องจากยานพาหนะประเภทนี้ถูกพิจารณาว่ามีความเสี่ยงเทียบเท่ารถจักรยานยนต์ทั่วไป

การขับขี่จักรยานไฟฟ้าประเภทนี้โดยไม่มีใบขับขี่ถือเป็นการกระทำผิดกฎหมายจราจร มีโทษปรับตามที่กฎหมายกำหนด นอกจากนี้ การใช้งานบนถนนสาธารณะใดๆ ก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นถนนหลวงหรือถนนในซอย ยานพาหนะที่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าจะต้องมีใบขับขี่เสมอ เพื่อยืนยันว่าผู้ขับขี่มีความรู้ความสามารถในการควบคุมรถและเข้าใจกฎจราจรอย่างเพียงพอ

การจดทะเบียนและข้อบังคับอื่นๆ

นอกเหนือจากประเด็นเรื่องใบขับขี่แล้ว การจดทะเบียนและข้อบังคับอื่นๆ เช่น การทำ พ.ร.บ. ก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ผู้ใช้จักรยานไฟฟ้าสมรรถนะสูงต้องให้ความสำคัญ

ความจำเป็นในการจดทะเบียนและ พ.ร.บ.

จักรยานไฟฟ้าที่จัดอยู่ในประเภทรถจักรยานยนต์ไฟฟ้า (ความเร็วเกิน 25 กม./ชม.) จะต้องนำไปจดทะเบียนกับกรมการขนส่งทางบกเพื่อขอรับแผ่นป้ายทะเบียนและสมุดคู่มือจดทะเบียนรถ (เล่มเขียว) การจดทะเบียนเป็นสิ่งยืนยันว่ารถคันดังกล่าวได้รับการตรวจสอบมาตรฐานและถูกบันทึกในระบบของทางราชการแล้ว

พร้อมกันนี้ การทำประกันภัยภาคบังคับ หรือ พ.ร.บ. ก็เป็นข้อบังคับตามกฎหมายสำหรับรถทุกคันที่จดทะเบียน เพื่อให้ความคุ้มครองแก่ผู้ประสบภัยจากรถ ทั้งผู้ขับขี่ ผู้โดยสาร และบุคคลภายนอก ในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุ การใช้รถที่ไม่ได้จดทะเบียนและไม่มี พ.ร.บ. บนถนนสาธารณะถือเป็นความผิดและมีโทษปรับ

ขั้นตอนการขอใบขับขี่สำหรับจักรยานไฟฟ้า

สำหรับผู้ที่ต้องทำใบขับขี่รถจักรยานยนต์เพื่อใช้กับจักรยานไฟฟ้าสมรรถนะสูง กระบวนการจะเหมือนกับการขอใบขับขี่รถจักรยานยนต์ทั่วไป โดยมีขั้นตอนหลักดังนี้:

1. การเตรียมเอกสาร: เตรียมเอกสารสำคัญ ได้แก่ บัตรประจำตัวประชาชนฉบับจริง และใบรับรองแพทย์ที่ออกไม่เกิน 1 เดือน
2. การอบรม: ผู้ขอรับใบขับขี่ใหม่จะต้องผ่านการอบรมภาคทฤษฎีเป็นเวลา 5 ชั่วโมง ซึ่งในปัจจุบันสามารถเลือกอบรมออนไลน์ผ่านระบบ DLT e-Learning ของกรมการขนส่งทางบกได้ ทำให้สะดวกสบายยิ่งขึ้น
3. การทดสอบ: หลังจากอบรมแล้ว จะต้องทำการทดสอบข้อเขียน (E-exam) เกี่ยวกับกฎจราจรและป้ายสัญลักษณ์ต่างๆ และตามด้วยการทดสอบภาคปฏิบัติ ซึ่งเป็นการทดสอบทักษะการขับขี่ในสนามทดสอบมาตรฐาน
4. การออกใบอนุญาต: เมื่อผ่านการทดสอบทั้งหมดแล้ว เจ้าหน้าที่จะดำเนินการถ่ายรูปและออกใบอนุญาตขับรถจักรยานยนต์ส่วนบุคคลให้

ผู้ขับขี่ควรตรวจสอบข้อมูลและจองคิวล่วงหน้าผ่านแอปพลิเคชัน DLT Smart Queue เพื่อความสะดวกและรวดเร็วในการดำเนินการ

ข้อกฎหมายสำหรับสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้า

สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าเป็นยานพาหนะอีกประเภทที่ได้รับความนิยมอย่างสูง โดยหลักการทางกฎหมายที่นำมาใช้กับสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าก็เป็นเช่นเดียวกับจักรยานไฟฟ้า คือการพิจารณาจากกำลังมอเตอร์และความเร็วสูงสุดเป็นสำคัญ

สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าส่วนใหญ่ที่วางจำหน่ายในตลาดมักมีขนาดเล็กและออกแบบมาเพื่อการเดินทางระยะสั้น ซึ่งมักจะมีความเร็วไม่เกิน 25 กม./ชม. ทำให้โดยทั่วไปอาจไม่เข้าข่ายต้องจดทะเบียนหรือใช้ใบขับขี่ อย่างไรก็ตาม การนำสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้ามาวิ่งบนถนนใหญ่ยังคงเป็นประเด็นที่มีความเสี่ยงและยังไม่มีข้อกฎหมายรองรับที่ชัดเจน ผู้ใช้งานจึงควรจำกัดการใช้งานในพื้นที่ปลอดภัยและไม่กีดขวางการจราจร สำหรับสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าสมรรถนะสูงที่มีความเร็วเกินกว่าที่กำหนด ก็จะถูกจัดเป็นรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าและต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบเดียวกันทุกประการ

บทลงโทษหากไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย

การเพิกเฉยต่อข้อบังคับทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับยานพาหนะไฟฟ้าอาจนำไปสู่บทลงโทษได้ การทำความเข้าใจอัตราโทษจะช่วยให้ผู้ขับขี่ตระหนักถึงความสำคัญของการปฏิบัติตามกฎระเบียบมากขึ้น

• การขับรถโดยไม่มีใบอนุญาตขับขี่: หากขับขี่ยานพาหนะที่เข้าข่ายเป็นรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าโดยไม่มีใบขับขี่ที่ถูกต้อง จะมีโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือปรับไม่เกิน 1,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• การใช้รถที่ไม่ได้จดทะเบียน: การนำรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าที่ยังไม่ได้จดทะเบียนมาใช้งานบนถนนสาธารณะ มีโทษปรับไม่เกิน 10,000 บาท
• การไม่จัดทำ พ.ร.บ.: หากใช้รถที่ไม่มีประกันภัยภาคบังคับ (พ.ร.บ.) จะมีโทษปรับไม่เกิน 10,000 บาท

นอกเหนือจากโทษปรับตามกฎหมายแล้ว การเกิดอุบัติเหตุโดยที่ไม่มีใบขับขี่หรือประกันภัย อาจส่งผลกระทบต่อการเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนและสร้างความยุ่งยากทางการเงินตามมาได้

สรุปและแนวทางปฏิบัติสำหรับผู้ขับขี่

โดยสรุปแล้ว คำตอบของคำถามที่ว่า จักรยานไฟฟ้าต้องมีใบขับขี่ไหม? สรุปกฎหมายที่ต้องรู้ 2568 นั้นขึ้นอยู่กับคุณสมบัติของตัวรถเป็นสำคัญ ผู้ใช้งานจำเป็นต้องตรวจสอบสเปกของจักรยานไฟฟ้าหรือสกู๊ตเตอร์ไฟฟ้าของตนเองอย่างละเอียด โดยเฉพาะกำลังมอเตอร์และความเร็วสูงสุด เพื่อที่จะปฏิบัติตามข้อกฎหมายได้อย่างถูกต้อง

แนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดสำหรับผู้ใช้ทุกคน คือ:

1. ตรวจสอบคุณสมบัติรถก่อนซื้อ: สอบถามผู้จำหน่ายให้แน่ชัดว่ายานพาหนะที่สนใจมีกำลังมอเตอร์และความเร็วสูงสุดเท่าใด
2. เลือกใช้ให้เหมาะกับวัตถุประสงค์: หากต้องการใช้เดินทางในระยะใกล้และไม่ต้องการความยุ่งยากเรื่องเอกสาร ควรเลือกรุ่นที่มีความเร็วไม่เกิน 25 กม./ชม.
3. ปฏิบัติตามกฎหมายเสมอ: หากเลือกใช้รุ่นสมรรถนะสูง ต้องดำเนินการขอใบขับขี่และจดทะเบียนให้เรียบร้อยก่อนนำมาใช้งาน
4. คำนึงถึงความปลอดภัย: สวมหมวกนิรภัยทุกครั้งที่ขับขี่ ตรวจสอบสภาพรถให้อยู่ในสภาพดี และปฏิบัติตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัดไม่ว่ารถของคุณจะต้องมีใบขับขี่หรือไม่ก็ตาม

เลือกซื้อจักรยานไฟฟ้าให้ถูกต้องและปลอดภัย

การเลือกซื้อจักรยานไฟฟ้าที่เหมาะสมและสอดคล้องกับกฎหมายเป็นสิ่งสำคัญสำหรับประสบการณ์การขับขี่ที่ดีและไร้กังวล สำหรับผู้ที่กำลังมองหาจักรยานไฟฟ้า สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้า หรือ E-bike คุณภาพ ที่มีข้อมูลทางเทคนิคชัดเจนและออกแบบมาเพื่อตอบสนองทุกความต้องการในการเดินทาง GIANT Shopping Mall คือหนึ่งในศูนย์รวมที่น่าสนใจ

ที่นี่มีทีมงานที่พร้อมให้คำปรึกษาเกี่ยวกับสเปกของรถแต่ละรุ่น เพื่อให้ลูกค้าสามารถตัดสินใจเลือกยานพาหนะที่ตรงตามกฎหมายและไลฟ์สไตล์ของตนเองได้อย่างมั่นใจ

สามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญได้ที่ FACEBOOK PAGE หรือ LINE และสามารถดูรายละเอียดสินค้าเพิ่มเติมได้ผ่านช่องทางการ ติดต่อ สอบถามเพิ่มเติม