มอก. E-Bike มาแน่? ส่องมาตรฐานความปลอดภัยที่คุณต้องรู้

จักรยานไฟฟ้า หรือ E-Bike กำลังกลายเป็นยานพาหนะทางเลือกที่ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในประเทศไทย ด้วยความสะดวกสบาย เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง อย่างไรก็ตาม การเติบโตของตลาดย่อมมาพร้อมกับความท้าทายด้านความปลอดภัยและคุณภาพของผลิตภัณฑ์ ดังนั้น คำถามที่ว่า มอก. E-Bike มาแน่? ส่องมาตรฐานความปลอดภัยที่คุณต้องรู้ จึงกลายเป็นประเด็นสำคัญที่ผู้บริโภคและผู้ประกอบการต้องให้ความสนใจ เพื่อสร้างความมั่นใจและยกระดับมาตรฐานอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้าของไทยให้ทัดเทียมนานาชาติ

ประเด็นสำคัญเกี่ยวกับมาตรฐาน E-Bike

• ความจำเป็นของ มอก.: มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) คือกลไกสำคัญของภาครัฐในการควบคุมคุณภาพและความปลอดภัยของจักรยานไฟฟ้า เพื่อคุ้มครองผู้บริโภคจากสินค้าที่ไม่ได้มาตรฐาน
• ครอบคลุมส่วนประกอบสำคัญ: มาตรฐานสำหรับ E-Bike จะมุ่งเน้นการทดสอบชิ้นส่วนที่มีความเสี่ยงสูง เช่น แบตเตอรี่ ระบบจัดการพลังงาน (BMS) ระบบเบรก โครงสร้าง และระบบไฟฟ้า เพื่อให้มั่นใจว่าสามารถทำงานได้อย่างปลอดภัยในทุกสภาวะ
• ประโยชน์ต่อผู้บริโภค: การเลือกซื้อ E-Bike ที่มีเครื่องหมาย มอก. รับรอง จะช่วยลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุร้ายแรง เช่น แบตเตอรี่ลัดวงจรหรือระเบิด ระบบเบรกขัดข้อง หรือโครงสร้างไม่แข็งแรง
• การเตรียมความพร้อม: ผู้บริโภคควรศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับข้อกำหนดเบื้องต้นของมาตรฐาน และเรียนรู้วิธีการใช้งานและบำรุงรักษา E-Bike อย่างถูกวิธี เพื่อเสริมสร้างความปลอดภัยในการขับขี่ให้สูงสุด

ความนิยมของ E-Bike และจุดเริ่มต้นของมาตรฐานความปลอดภัย

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา กระแสความตื่นตัวด้านพลังงานสะอาดและการขนส่งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมได้ผลักดันให้ยานยนต์ไฟฟ้า (EV) เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันมากขึ้น จักรยานไฟฟ้า (E-Bike) เป็นหนึ่งในยานพาหนะที่ได้รับอานิสงส์จากแนวโน้มนี้อย่างชัดเจน ด้วยขนาดที่กะทัดรัด ความคล่องตัวสูง และค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาต่ำ ทำให้ E-Bike กลายเป็นตัวเลือกที่น่าสนใจสำหรับการเดินทางในระยะใกล้และกลาง ทั้งในเขตเมืองและชานเมือง

การเติบโตอย่างก้าวกระโดดของตลาด E-Bike นำมาซึ่งผู้ผลิตและผู้นำเข้าจำนวนมากที่นำเสนอสินค้าหลากหลายรุ่นและราคา อย่างไรก็ตาม ความหลากหลายนี้กลับสร้างความกังวลเกี่ยวกับมาตรฐานคุณภาพและความปลอดภัย เนื่องจากอุบัติเหตุที่เกี่ยวข้องกับ E-Bike โดยเฉพาะปัญหาแบตเตอรี่ที่ไม่ได้มาตรฐานซึ่งนำไปสู่เหตุเพลิงไหม้ ได้เกิดขึ้นในหลายประเทศทั่วโลก ด้วยเหตุนี้ ภาครัฐ โดยสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) จึงเล็งเห็นถึงความจำเป็นในการออกมาตรฐานบังคับสำหรับจักรยานไฟฟ้าและชิ้นส่วนที่เกี่ยวข้อง เพื่อสร้างเกณฑ์กลางในการควบคุมคุณภาพ สร้างความเชื่อมั่นให้แก่ผู้บริโภค และส่งเสริมอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้าของไทยให้เติบโตอย่างยั่งยืนและปลอดภัย

เจาะลึก มอก.: มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมคืออะไร

มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม หรือที่รู้จักกันในชื่อย่อว่า “มอก.” (TIS – Thai Industrial Standard) คือข้อกำหนดทางเทคนิคที่สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) จัดทำขึ้นเพื่อเป็นเกณฑ์ในการผลิตและจำหน่ายสินค้าในประเทศไทย โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อคุ้มครองผู้บริโภคให้ได้รับสินค้าที่มีคุณภาพ ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพเหมาะสมกับการใช้งาน

มอก. เปรียบเสมือนเครื่องหมายรับรองคุณภาพที่ช่วยให้ผู้บริโภคสามารถตัดสินใจเลือกซื้อสินค้าได้อย่างมั่นใจ โดยรู้ว่าผลิตภัณฑ์นั้นๆ ได้ผ่านกระบวนการตรวจสอบและทดสอบตามเกณฑ์ที่ภาครัฐกำหนดไว้แล้ว

ความสำคัญของ มอก. ต่อจักรยานไฟฟ้า

สำหรับผลิตภัณฑ์ที่มีความซับซ้อนและเกี่ยวข้องกับความปลอดภัยโดยตรงอย่างจักรยานไฟฟ้า การมีมาตรฐาน มอก. เข้ามาควบคุมถือเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจาก E-Bike ประกอบด้วยชิ้นส่วนสำคัญหลายอย่างที่อาจก่อให้เกิดอันตรายได้หากไม่ได้คุณภาพ เช่น

• แบตเตอรี่: หัวใจหลักของ E-Bike ที่ต้องมีความเสถียรและปลอดภัยสูง การไม่มีมาตรฐานควบคุมอาจนำไปสู่การใช้แบตเตอรี่คุณภาพต่ำที่เสี่ยงต่อการลัดวงจร ความร้อนสูงเกินไป หรือแม้กระทั่งการระเบิด
• ระบบขับเคลื่อนและมอเตอร์: ต้องมีความทนทานและให้กำลังที่สม่ำเสมอตามที่ระบุไว้ เพื่อป้องกันการทำงานผิดพลาดระหว่างขับขี่
• ระบบเบรกและโครงสร้าง: ต้องออกแบบมาให้สามารถรองรับความเร็วและน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นจากระบบไฟฟ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อความปลอดภัยสูงสุดของผู้ขับขี่

ดังนั้น การบังคับใช้ มอก. สำหรับ E-Bike จึงไม่ใช่เพียงการยกระดับคุณภาพสินค้า แต่เป็นการสร้างเกราะป้องกันความปลอดภัยขั้นพื้นฐานให้กับผู้ใช้งานทุกคนบนท้องถนน

มาตรฐาน มอก. ที่เกี่ยวข้องกับ E-Bike โดยตรง

แม้ว่าปัจจุบันอาจยังไม่มีมาตรฐาน มอก. ที่ระบุชื่อ “จักรยานไฟฟ้า” โดยตรง แต่ สมอ. ได้ออกมาตรฐานจำนวนมากที่ครอบคลุมยานยนต์ไฟฟ้าและชิ้นส่วนสำคัญ ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับ E-Bike ได้ และเป็นแนวทางสำหรับมาตรฐานที่จะเกิดขึ้นในอนาคต มาตรฐานเหล่านี้ทำหน้าที่เป็นกรอบการกำกับดูแลเพื่อให้แน่ใจว่าส่วนประกอบทุกชิ้นทำงานร่วมกันอย่างปลอดภัย

ข้อกำหนดหลักในมาตรฐาน มอก. E-Bike ที่คุณต้องรู้

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนขึ้นว่ามาตรฐาน มอก. จะเข้ามาควบคุมความปลอดภัยของ E-Bike ในด้านใดบ้าง สามารถแบ่งข้อกำหนดหลักออกเป็น 3 ส่วนสำคัญ ดังนี้

ความปลอดภัยเชิงฟังก์ชันและระบบไฟฟ้า

ส่วนนี้ถือเป็นหัวใจของการทดสอบ E-Bike เนื่องจากเกี่ยวข้องโดยตรงกับความเสี่ยงด้านไฟฟ้าและแบตเตอรี่ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของอุบัติเหตุรุนแรง ข้อกำหนดจะครอบคลุมประเด็นต่อไปนี้:

• การป้องกันการสัมผัสไฟฟ้า: การออกแบบต้องป้องกันไม่ให้ผู้ใช้งานสัมผัสกับส่วนที่มีไฟฟ้าไหลผ่านได้โดยตรงหรือโดยอ้อม ทั้งในสภาวะปกติและเมื่อเกิดความผิดพลาด
• ระบบป้องกันแบตเตอรี่ (BMS): แบตเตอรี่ต้องมีระบบจัดการอัจฉริยะเพื่อป้องกันสภาวะอันตราย เช่น การชาร์จไฟเกิน (Overcharge), การคายประจุจนหมด (Over-discharge) และอุณหภูมิสูงเกินไป (Over-temperature)
• การทดสอบความทนทาน: แบตเตอรี่และส่วนประกอบไฟฟ้าต้องผ่านการทดสอบที่หนักหน่วงเพื่อจำลองสถานการณ์การใช้งานจริง เช่น การทดสอบแรงสั่นสะเทือน, การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างรวดเร็ว (Thermal Shock), การตกกระแทก และการลัดวงจรภายนอก
• ความต้านทานไฟ: วัสดุที่ใช้ในส่วนประกอบสำคัญ โดยเฉพาะตัวแบตเตอรี่ ต้องมีคุณสมบัติต้านทานการลุกลามของไฟ เพื่อชะลอความเสียหายในกรณีที่เกิดเหตุไม่คาดฝัน

ระบบเบรกและโครงสร้างส่วนควบ

เนื่องจาก E-Bike มีความเร็วและน้ำหนักมากกว่าจักรยานทั่วไป ระบบเบรกและโครงสร้างจึงต้องแข็งแรงและมีประสิทธิภาพสูงเป็นพิเศษ มาตรฐานจะกำหนดให้:

• ระบบเบรก: โดยทั่วไปมักกำหนดให้ใช้ระบบดิสก์เบรกทั้งล้อหน้าและหลังเพื่อให้มีแรงเบรกที่เพียงพอ และอาจมีข้อกำหนดเกี่ยวกับระบบเบรกแบบผสม (Combined Braking System – CBS) เพื่อช่วยกระจายแรงเบรกให้สมดุลและปลอดภัยยิ่งขึ้น
• วงล้อและซี่ล้อ: ต้องผลิตจากวัสดุที่ทนทานและผ่านการทดสอบแรงกระแทกและแรงบิด เพื่อให้มั่นใจว่าจะไม่เกิดการบิดเบี้ยวหรือแตกหักระหว่างการใช้งาน

การทดสอบสมรรถนะการขับขี่

นอกเหนือจากความปลอดภัยแล้ว มาตรฐานยังครอบคลุมถึงสมรรถนะเพื่อให้ผู้บริโภคได้รับสินค้าที่มีประสิทธิภาพตรงตามที่ระบุไว้ การทดสอบจะรวมถึง:

• ระยะทางขับขี่: ทดสอบระยะทางที่สามารถวิ่งได้จริงต่อการชาร์จหนึ่งครั้ง โดยมักจะวิ่งที่ความเร็วคงที่ระดับ 80% ของความเร็วสูงสุด
• ความเร็วสูงสุดและอัตราเร่ง: วัดความเร็วสูงสุดที่ทำได้และอัตราเร่งจากจุดหยุดนิ่ง เพื่อให้แน่ใจว่ามอเตอร์ทำงานได้ตามมาตรฐาน
• ความสามารถในการขึ้นทางชัน: ทดสอบประสิทธิภาพของมอเตอร์ในการขับขี่ขึ้นทางลาดชันที่กำหนด (เช่น 6% และ 12%) เพื่อประเมินกำลังในสถานการณ์จริง

ประโยชน์ของการมีมาตรฐาน มอก. ต่อทุกภาคส่วน

การบังคับใช้มาตรฐาน มอก. สำหรับจักรยานไฟฟ้าไม่ได้เป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภคเท่านั้น แต่ยังส่งผลดีต่อระบบเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมในภาพรวมอีกด้วย

ประโยชน์สำหรับผู้ผลิตและผู้นำเข้า

• เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน: สินค้าที่ได้มาตรฐาน มอก. จะได้รับความน่าเชื่อถือและเป็นที่ยอมรับจากตลาด ทำให้สามารถแข่งขันกับแบรนด์อื่นได้อย่างทัดเทียม
• ลดต้นทุนแฝง: การผลิตสินค้าที่มีคุณภาพตั้งแต่ต้นจะช่วยลดค่าใช้จ่ายในการเคลมสินค้า การซ่อมแซม หรือความรับผิดชอบทางกฎหมายจากอุบัติเหตุที่เกิดจากความบกพร่องของผลิตภัณฑ์
• เป็นแนวทางในการพัฒนา: ข้อกำหนดในมาตรฐานเป็นเสมือนองค์ความรู้ที่ผู้ผลิตสามารถนำไปใช้ในการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพและนวัตกรรมที่ดียิ่งขึ้น

ประโยชน์สำหรับผู้บริโภค

• ความมั่นใจสูงสุดในความปลอดภัย: สามารถเลือกซื้อและใช้งาน E-Bike ได้อย่างสบายใจ โดยไม่ต้องกังวลกับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ได้คุณภาพ
• ได้รับสินค้าที่มีประสิทธิภาพ: มั่นใจได้ว่าสมรรถนะของ E-Bike เช่น ระยะทาง ความเร็ว และกำลัง จะเป็นไปตามที่ผู้ผลิตระบุไว้จริง
• การคุ้มครองตามกฎหมาย: หากสินค้าที่ได้มาตรฐานเกิดปัญหา ผู้บริโภคจะได้รับการคุ้มครองและสามารถเรียกร้องสิทธิตามกฎหมายได้ง่ายขึ้น

แนวทางปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยสูงสุดในการใช้งาน E-Bike

แม้ว่า E-Bike จะผ่านมาตรฐาน มอก. แล้วก็ตาม ความปลอดภัยในการใช้งานยังคงขึ้นอยู่กับพฤติกรรมของผู้ขับขี่เป็นสำคัญ การปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้จะช่วยเพิ่มความปลอดภัยและยืดอายุการใช้งานของรถได้

การตรวจสอบสภาพรถก่อนใช้งาน

ก่อนออกเดินทางทุกครั้ง ควรใช้เวลาสักครู่เพื่อตรวจสอบสภาพความพร้อมของรถในจุดสำคัญต่างๆ เช่น

• ระบบเบรก: ทดลองกำเบรกหน้าและหลังเพื่อให้แน่ใจว่าทำงานได้ปกติและมีระยะเบรกที่เหมาะสม
• ลมยาง: ตรวจสอบว่าลมยางอยู่ในระดับที่ถูกต้อง ไม่แข็งหรืออ่อนจนเกินไป
• แบตเตอรี่และระบบไฟ: เช็กระดับแบตเตอรี่ที่หน้าจอ และเปิดไฟหน้า-ไฟท้ายเพื่อดูว่าทำงานปกติหรือไม่
• จุดยึดต่างๆ: ตรวจสอบว่าแฮนด์ อาน และส่วนประกอบอื่นๆ ถูกยึดไว้อย่างแน่นหนา

การชาร์จแบตเตอรี่อย่างถูกวิธี

แบตเตอรี่เป็นชิ้นส่วนที่ต้องดูแลเป็นพิเศษเพื่อป้องกันอันตราย:

• ใช้อุปกรณ์ชาร์จที่ได้มาตรฐาน: ควรใช้ที่ชาร์จและสายชาร์จที่มาพร้อมกับตัวรถเท่านั้น หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์ราคาถูกที่ไม่ได้การรับรอง
• ไม่ชาร์จทิ้งไว้ข้ามคืน: แม้จะมีระบบตัดไฟ แต่เพื่อความปลอดภัยสูงสุด ควรถอดปลั๊กออกเมื่อแบตเตอรี่ชาร์จเต็มแล้ว และไม่ควรชาร์จในขณะที่ไม่มีคนอยู่บ้านหรือขณะนอนหลับ
• ชาร์จในที่อากาศถ่ายเท: ควรชาร์จแบตเตอรี่ในบริเวณที่แห้งและมีอากาศถ่ายเทสะดวก เพื่อช่วยระบายความร้อน

การขับขี่อย่างปลอดภัยและเคารพกฎจราจร

• สวมหมวกนิรภัย: เป็นอุปกรณ์ความปลอดภัยที่สำคัญที่สุดที่สามารถป้องกันการบาดเจ็บรุนแรงที่ศีรษะได้
• ปฏิบัติตามกฎจราจร: หยุดรถเมื่อเจอสัญญาณไฟแดงหรือป้ายหยุด ใช้ช่องทางจราจรที่เหมาะสม และให้สัญญาณมือหรือสัญญาณไฟทุกครั้งเมื่อต้องการเปลี่ยนเลนหรือเลี้ยว
• เปิดไฟส่องสว่าง: ในเวลากลางคืนหรือในที่ที่มีแสงน้อย ควรเปิดไฟหน้าและไฟท้ายเสมอเพื่อให้ผู้ใช้รถใช้ถนนคนอื่นมองเห็นได้ชัดเจน

บทสรุป: อนาคตของจักรยานไฟฟ้าที่ปลอดภัยและได้มาตรฐาน

การมาถึงของมาตรฐาน มอก. E-Bike ถือเป็นก้าวสำคัญที่จะช่วยจัดระเบียบตลาดและยกระดับความปลอดภัยให้กับผู้ใช้งานในประเทศไทย การกำหนดเกณฑ์ขั้นต่ำสำหรับส่วนประกอบสำคัญ โดยเฉพาะแบตเตอรี่และระบบเบรก จะช่วยคัดกรองผลิตภัณฑ์ที่ไม่ได้คุณภาพออกจากตลาด และสร้างความมั่นใจให้แก่ผู้บริโภค อย่างไรก็ตาม ผู้ใช้งานยังคงต้องมีความรู้ความเข้าใจในการเลือกซื้อ การใช้งาน และการบำรุงรักษาที่ถูกต้อง เพื่อให้การเดินทางด้วยจักรยานไฟฟ้าเป็นการเดินทางที่สะดวกสบาย คุ้มค่า และปลอดภัยอย่างแท้จริง

สำหรับผู้ที่กำลังมองหาจักรยานไฟฟ้า สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้า หรือ E-Bike ที่มีคุณภาพและออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์ทุกความต้องการในการเดินทาง สามารถเยี่ยมชมและเลือกซื้อสินค้าได้ที่ GIANT Shopping Mall ซึ่งเป็นศูนย์รวมยานพาหนะไฟฟ้าหลากหลายประเภท พร้อมให้คำปรึกษาโดยผู้เชี่ยวชาญ

สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ FACEBOOK PAGE หรือ LINE และ ติดต่อ สอบถามเพิ่มเติม ผ่านทางเว็บไซต์