กฎแบตเตอรี่ EU ใหม่: กระทบ E-Bike ในไทยอย่างไร?

การเปลี่ยนแปลงกฎระเบียบในภูมิภาคหนึ่งสามารถส่งผลกระทบเป็นวงกว้างต่อห่วงโซ่อุปทานทั่วโลก โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้า การประกาศใช้กฎหมายแบตเตอรี่ฉบับใหม่ของสหภาพยุโรป (EU Batteries Regulation) ถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อผู้ผลิตและผู้ส่งออกจักรยานไฟฟ้า (E-Bike) ในประเทศไทย

ภาพรวมของกฎระเบียบใหม่และผลกระทบ

• กฎแบตเตอรี่ EU ใหม่มุ่งเน้นความยั่งยืนและความปลอดภัยตลอดวงจรชีวิตของแบตเตอรี่ ตั้งแต่การผลิตจนถึงการรีไซเคิล
• ผู้ผลิต E-Bike ที่ต้องการส่งออกไปยุโรปต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดที่เข้มงวดขึ้น รวมถึงการเปิดเผยข้อมูลคาร์บอนฟุตพริ้นท์ (Carbon Footprint) ของแบตเตอรี่
• มาตรฐานใหม่นี้จะส่งผลให้เทคโนโลยีแบตเตอรี่ E-Bike เปลี่ยนแปลงไป โดยเน้นการออกแบบที่สามารถถอดเปลี่ยนและซ่อมแซมได้ง่ายขึ้น
• แม้กฎหมายจะบังคับใช้ใน EU แต่จะส่งผลทางอ้อมต่อมาตรฐานสินค้าและราคา E-Bike ที่จำหน่ายในประเทศไทยในอนาคตอันใกล้
• ผู้ประกอบการไทยจำเป็นต้องปรับตัวด้านเทคโนโลยีการผลิตและการจัดการซัพพลายเชนเพื่อรักษาความสามารถในการแข่งขันในตลาดโลก

กฎแบตเตอรี่ EU ใหม่: กระทบ E-Bike ในไทยอย่างไร? คำถามนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมจักรยานไฟฟ้าของไทย เนื่องจากสหภาพยุโรปเป็นตลาดส่งออกขนาดใหญ่และเป็นผู้นำด้านการกำหนดมาตรฐานสิ่งแวดล้อม กฎระเบียบใหม่นี้ซึ่งเริ่มมีผลบังคับใช้เป็นลำดับตั้งแต่ปี 2566 ถึง 2568 ครอบคลุมทุกมิติของวงจรชีวิตแบตเตอรี่ ตั้งแต่การเลือกใช้วัตถุดิบ การผลิต การใช้งาน ไปจนถึงการจัดการเมื่อสิ้นสุดอายุการใช้งาน โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างเศรษฐกิจหมุนเวียน ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และเพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้บริโภค

ความเคลื่อนไหวนี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในตลาดยุโรป แต่ยังสร้างแรงกระเพื่อมมาถึงผู้ผลิตในประเทศต่างๆ รวมถึงประเทศไทย ซึ่งมีบทบาททั้งในฐานะผู้ผลิตและผู้ส่งออก E-Bike การทำความเข้าใจในสาระสำคัญของกฎหมายนี้จึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้ที่เกี่ยวข้องทุกคน ตั้งแต่ผู้บริหารโรงงาน วิศวกรออกแบบ ไปจนถึงผู้บริโภคที่กำลังพิจารณาเลือกซื้อจักรยานไฟฟ้าคันใหม่ เนื่องจากมาตรฐานที่เกิดขึ้นในยุโรปมักจะกลายเป็นมาตรฐานสากลในเวลาต่อมา ส่งผลต่อเทคโนโลยี ราคา และทางเลือกของผู้บริโภคในตลาดไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

เจาะลึกสาระสำคัญของกฎแบตเตอรี่ EU

กฎแบตเตอรี่ EU (EU Batteries Regulation) เป็นกฎหมายที่ครอบคลุมและมีความซับซ้อน โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อทำให้แบตเตอรี่ที่วางจำหน่ายในตลาด EU มีความยั่งยืน มีประสิทธิภาพสูง และปลอดภัยตลอดวงจรชีวิต กฎระเบียบนี้ใช้กับแบตเตอรี่ทุกประเภท รวมถึงแบตเตอรี่สำหรับยานยนต์ไฟฟ้าขนาดเล็กอย่าง E-Bike โดยมีข้อกำหนดสำคัญหลายประการที่ผู้ผลิตต้องปฏิบัติตาม

ข้อกำหนดด้านคาร์บอนฟุตพริ้นท์ (CFP)

หนึ่งในข้อกำหนดที่สำคัญที่สุดและจะเริ่มบังคับใช้อย่างจริงจังตั้งแต่วันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2568 คือการเปิดเผยข้อมูลคาร์บอนฟุตพริ้นท์ (Carbon Footprint: CFP) ของแบตเตอรี่ ผู้ผลิตจะต้องคำนวณและรายงานปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งหมดที่เกิดขึ้นตลอดวงจรชีวิตของแบตเตอรี่ ตั้งแต่การทำเหมืองวัตถุดิบ การขนส่ง การผลิต ไปจนถึงการรีไซเคิล ข้อมูลนี้จะต้องถูกระบุไว้อย่างชัดเจนบนตัวผลิตภัณฑ์หรือในเอกสารกำกับ ซึ่งจะช่วยให้ผู้บริโภคสามารถตัดสินใจเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมได้มากขึ้น และยังเป็นการกดดันให้ผู้ผลิตต้องปรับปรุงกระบวนการเพื่อลดการปล่อยคาร์บอน

การจัดหาวัตถุดิบอย่างมีความรับผิดชอบ

กฎระเบียบใหม่ยังให้ความสำคัญกับที่มาของวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตแบตเตอรี่ เช่น ลิเธียม โคบอลต์ นิกเกิล และแกรไฟต์ ผู้ผลิตจะต้องมีกระบวนการตรวจสอบสถานะ (Due Diligence) เพื่อให้แน่ใจว่าวัตถุดิบเหล่านี้ไม่ได้มาจากแหล่งที่มีความขัดแย้ง หรือมีการใช้แรงงานอย่างไม่เป็นธรรม ข้อกำหนดนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อส่งเสริมจริยธรรมและความโปร่งใสในห่วงโซ่อุปทาน ป้องกันการละเมิดสิทธิมนุษยชน และลดผลกระทบทางสังคมจากการทำเหมืองแร่

การรีไซเคิลและความยั่งยืน

เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน กฎหมาย EU ได้กำหนดเป้าหมายการรวบรวมแบตเตอรี่ใช้แล้วเพื่อนำกลับมารีไซเคิลในอัตราที่สูงขึ้น นอกจากนี้ ยังกำหนดให้แบตเตอรี่ใหม่ต้องมีส่วนผสมของวัสดุรีไซเคิลในสัดส่วนขั้นต่ำที่กำหนด ซึ่งจะเพิ่มขึ้นตามลำดับในอนาคต แนวทางนี้ไม่เพียงแต่ช่วยลดปริมาณขยะอิเล็กทรอนิกส์ แต่ยังช่วยลดการพึ่งพิงการทำเหมืองวัตถุดิบใหม่ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างมาก

กฎระเบียบนี้ยังผลักดันให้การออกแบบแบตเตอรี่สำหรับอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ รวมถึง E-Bike ต้องเอื้อให้ผู้ใช้สามารถถอดเปลี่ยนได้เองง่ายขึ้น เพื่อยืดอายุการใช้งานของผลิตภัณฑ์และอำนวยความสะดวกในการนำแบตเตอรี่เก่าเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล

มาตรฐาน E-Bike สำหรับการส่งออกไปยุโรป

นอกเหนือจากกฎระเบียบด้านแบตเตอรี่โดยเฉพาะแล้ว จักรยานไฟฟ้า (E-Bike) ที่จะวางจำหน่ายในสหภาพยุโรปยังต้องผ่านมาตรฐานทางเทคนิคและความปลอดภัยที่เฉพาะเจาะจง เพื่อให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์มีคุณภาพและไม่เป็นอันตรายต่อผู้ใช้งานและผู้ร่วมใช้ถนน

มาตรฐาน EN15194: หัวใจสำคัญของ E-Bike

มาตรฐาน EN15194 คือมาตรฐานหลักสำหรับจักรยานไฟฟ้าประเภท EPAC (Electrically Power Assisted Cycles) ในยุโรป ซึ่งกำหนดคุณสมบัติทางเทคนิคที่สำคัญไว้หลายประการ ได้แก่:

• กำลังมอเตอร์: กำลังขับต่อเนื่องของมอเตอร์ไฟฟ้าจะต้องไม่เกิน 250 วัตต์
• ความเร็วสูงสุด: ระบบช่วยเหลือการปั่น (Pedal Assist) จะต้องตัดการทำงานเมื่อความเร็วของจักรยานสูงถึง 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
• การทำงานของมอเตอร์: มอเตอร์จะทำงานก็ต่อเมื่อผู้ขี่ทำการปั่นเท่านั้น และจะหยุดทำงานทันทีเมื่อผู้ขี่หยุดปั่นหรือใช้เบรก

การปฏิบัติตามมาตรฐานนี้เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับผู้ผลิตที่ต้องการส่งออก E-Bike ไปยังตลาด EU เนื่องจากเป็นข้อกำหนดพื้นฐานที่รับรองว่าจักรยานไฟฟ้าคันนั้นถูกจัดอยู่ในประเภทจักรยาน และไม่ต้องจดทะเบียนหรือมีใบขับขี่เหมือนรถจักรยานยนต์ไฟฟ้า

การรับรอง E-Mark: ใบเบิกทางสู่ตลาดยุโรป

E-Mark เป็นเครื่องหมายรับรองที่จำเป็นสำหรับยานพาหนะและชิ้นส่วนยานยนต์ที่จะวางจำหน่ายในสหภาพยุโรป รวมถึงส่วนประกอบสำคัญของ E-Bike เช่น มอเตอร์ แบตเตอรี่ และระบบควบคุม การได้รับเครื่องหมาย E-Mark หมายความว่าผลิตภัณฑ์นั้นได้ผ่านการทดสอบและเป็นไปตามข้อกำหนดด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อมของ EU แล้ว ซึ่งเป็นการสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคและหน่วยงานกำกับดูแลในยุโรป

ผลกระทบต่ออุตสาหกรรม E-Bike ในประเทศไทย

กฎระเบียบและมาตรฐานใหม่ของสหภาพยุโรปสร้างทั้งความท้าทายและโอกาสให้กับอุตสาหกรรม E-Bike ของไทย การปรับตัวให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงนี้จะเป็นปัจจัยชี้วัดความสามารถในการแข่งขันของผู้ประกอบการไทยในเวทีโลก

ความท้าทายของผู้ผลิตและผู้ส่งออกไทย

ผลกระทบโดยตรงที่ชัดเจนที่สุดคือภาระที่เพิ่มขึ้นสำหรับผู้ผลิตและผู้ส่งออกไทยที่ต้องการเข้าสู่ตลาดยุโรป พวกเขาจำเป็นต้องลงทุนในการวิจัยและพัฒนาเพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์ที่สอดคล้องกับมาตรฐาน EN15194 และใช้แบตเตอรี่ที่เป็นไปตามกฎระเบียบใหม่ ซึ่งรวมถึง:

• การปรับกระบวนการผลิต: ต้องมีระบบการตรวจสอบและจัดทำเอกสารเพื่อรายงานข้อมูลคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของแบตเตอรี่
• การจัดการห่วงโซ่อุปทาน: ต้องสามารถตรวจสอบย้อนกลับถึงแหล่งที่มาของวัตถุดิบเพื่อให้แน่ใจว่ามีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
• ต้นทุนที่สูงขึ้น: การปฏิบัติตามมาตรฐานที่เข้มงวดขึ้นอาจนำไปสู่ต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น ทั้งในด้านเทคโนโลยี การทดสอบ และการรับรองคุณภาพ ซึ่งอาจส่งผลต่อความสามารถในการแข่งขันด้านราคา

การปรับตัวของตลาดและผู้บริโภคในประเทศ

แม้ว่ากฎหมายแบตเตอรี่ EU จะไม่ได้บังคับใช้ในประเทศไทยโดยตรง แต่แนวโน้มด้านความยั่งยืนและความปลอดภัยนี้มีแนวโน้มที่จะส่งผลกระทบต่อตลาดในประเทศเช่นกัน:

• มาตรฐานสินค้าสูงขึ้น: E-Bike ที่นำเข้าจากต่างประเทศหรือผลิตเพื่อส่งออกจะมีมาตรฐานที่สูงขึ้น ซึ่งอาจกลายเป็นบรรทัดฐานใหม่สำหรับตลาดในประเทศ ผู้บริโภคชาวไทยจะเริ่มตระหนักและให้ความสำคัญกับแบตเตอรี่ที่ปลอดภัย มีอายุการใช้งานยาวนาน และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
• การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี: ความต้องการแบตเตอรี่ที่ถอดเปลี่ยนได้และรีไซเคิลง่ายจะกระตุ้นให้เกิดนวัตกรรมในการออกแบบ E-Bike ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้งานในระยะยาว
• ผลกระทบด้านราคา: ในระยะแรก E-Bike ที่ได้มาตรฐานสูงอาจมีราคาสูงขึ้น แต่ในระยะยาว การแข่งขันและการพัฒนาเทคโนโลยีอาจทำให้ราคาเข้าถึงได้ง่ายขึ้น

แนวโน้มอนาคต: เทคโนโลยีแบตเตอรี่และ EU Battery Passport

กฎระเบียบใหม่ของ EU ไม่ได้เป็นเพียงข้อบังคับ แต่ยังเป็นตัวเร่งให้เกิดนวัตกรรมในอุตสาหกรรมแบตเตอรี่ หนึ่งในแนวคิดที่น่าจับตามองคือ “EU Battery Passport” ซึ่งเป็นระบบบันทึกข้อมูลดิจิทัลที่ติดตามแบตเตอรี่แต่ละก้อนตลอดวงจรชีวิต ตั้งแต่ข้อมูลผู้ผลิต ส่วนประกอบทางเคมี ประสิทธิภาพ ไปจนถึงประวัติการซ่อมแซมและการรีไซเคิล ระบบนี้จะช่วยเพิ่มความโปร่งใสและส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สำหรับ E-Bike แนวโน้มนี้หมายถึงการมุ่งไปสู่แบตเตอรี่ที่ “ฉลาด” ขึ้น สามารถสื่อสารข้อมูลสถานะของตัวเองได้ และออกแบบมาเพื่อการใช้งานที่ยาวนาน การซ่อมแซม และการนำกลับมาใช้ใหม่ ซึ่งจะเปลี่ยนโฉมหน้าของตลาด E-Bike ไปสู่ความยั่งยืนอย่างแท้จริง

สรุปและแนวทางการเตรียมความพร้อม

กฎแบตเตอรี่ใหม่ของสหภาพยุโรปถือเป็นความท้าทายครั้งสำคัญสำหรับอุตสาหกรรม E-Bike ของไทย โดยเฉพาะผู้ที่มุ่งเน้นตลาดส่งออก อย่างไรก็ตาม นี่คือโอกาสในการยกระดับมาตรฐานการผลิต เทคโนโลยี และความสามารถในการแข่งขันในระยะยาว ผู้ประกอบการไทยจำเป็นต้องศึกษาข้อกำหนดอย่างละเอียดและวางแผนปรับตัวตั้งแต่เนิ่นๆ ทั้งในด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ การจัดการห่วงโซ่อุปทาน และการพัฒนานวัตกรรมที่สอดคล้องกับแนวโน้มความยั่งยืนของโลก ในขณะเดียวกัน ผู้บริโภคในประเทศก็จะได้รับประโยชน์จากผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพและความปลอดภัยสูงขึ้น ซึ่งจะช่วยขับเคลื่อนให้ตลาด E-Bike ในไทยเติบโตอย่างยั่งยืนต่อไป

สำหรับผู้ที่สนใจจักรยานไฟฟ้า สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้า และ E-Bike ที่ได้มาตรฐานและออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์ทุกความต้องการ สามารถเยี่ยมชมผลิตภัณฑ์หลากหลายประเภทได้ที่ GIANT Shopping Mall ศูนย์รวมยานพาหนะไฟฟ้าครบวงจร ติดต่อ สอบถามเพิ่มเติม หรือติดตามข่าวสารได้ทาง FACEBOOK PAGE และ LINE