“`html

มอก. E-Bike มาตรฐานใหม่: สิ่งที่ต้องรู้ก่อนซื้อปี 2569

การเติบโตอย่างรวดเร็วของตลาดจักรยานไฟฟ้า หรือ E-Bike ในประเทศไทย นำมาซึ่งความจำเป็นในการกำกับดูแลด้านความปลอดภัยและคุณภาพ การพิจารณาเรื่อง มอก. E-Bike มาตรฐานใหม่: สิ่งที่ต้องรู้ก่อนซื้อปี 2569 จึงกลายเป็นประเด็นสำคัญสำหรับผู้บริโภคและผู้ประกอบการ เพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงทางกฎหมายที่มุ่งยกระดับความปลอดภัยและสร้างความมั่นใจให้กับผู้ใช้งานทุกคน

ประเด็นสำคัญเกี่ยวกับมาตรฐาน มอก. จักรยานไฟฟ้าฉบับใหม่

• ยังไม่มีการประกาศอย่างเป็นทางการ: ณ สิ้นปี 2568 ยังไม่มีการประกาศใช้มาตรฐาน มอก. สำหรับจักรยานไฟฟ้า (E-Bike) โดยเฉพาะ แต่มีแนวโน้มสูงที่จะเกิดขึ้นในปี 2569-2570
• มุ่งเน้นความปลอดภัยเป็นหลัก: ข้อกำหนดที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจะมุ่งเน้นไปที่ความปลอดภัยของระบบไฟฟ้า โดยเฉพาะแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนและอุปกรณ์ชาร์จ เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากไฟฟ้าลัดวงจรและอัคคีภัย
• อ้างอิงจากมาตรฐานยานยนต์ไฟฟ้าอื่น: คาดว่ามาตรฐาน E-Bike จะอ้างอิงแนวทางจาก มอก. ที่บังคับใช้กับผลิตภัณฑ์ยานยนต์ไฟฟ้าประเภทอื่น เช่น รถจักรยานยนต์ไฟฟ้า และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ชุดชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า (EV Charger) ที่จะเริ่มบังคับใช้ในปี 2569
• ผลกระทบต่อราคาและการเลือกซื้อ: การมีมาตรฐานจะทำให้ผู้บริโภคต้องเลือกซื้อสินค้าที่มีเครื่องหมาย มอก. เท่านั้น ซึ่งอาจส่งผลให้ราคาสินค้าปรับตัวสูงขึ้นเล็กน้อย แต่แลกมากับความปลอดภัยและคุณภาพที่ได้รับการรับรอง

ส่วนนำ (Lead): การบังคับใช้ มอก. E-Bike มาตรฐานใหม่: สิ่งที่ต้องรู้ก่อนซื้อปี 2569 เป็นเรื่องที่อยู่ในความสนใจของผู้ที่กำลังพิจารณาซื้อหรือใช้งานจักรยานไฟฟ้า แม้ว่าปัจจุบัน (ตุลาคม 2568) จะยังไม่มีประกาศอย่างเป็นทางการจากสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) เกี่ยวกับมาตรฐานสำหรับ E-Bike โดยตรง แต่ทิศทางการควบคุมมาตรฐานผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับยานยนต์ไฟฟ้า เช่น ชุดชาร์จ EV และแบตเตอรี่ บ่งชี้อย่างชัดเจนว่า E-Bike จะเป็นผลิตภัณฑ์ลำดับต่อไปที่ต้องเข้าสู่กระบวนการควบคุมมาตรฐานเพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค การทำความเข้าใจถึงแนวโน้มและข้อกำหนดที่อาจเกิดขึ้นจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้สามารถเลือกซื้อและใช้งาน E-Bike ได้อย่างถูกต้อง ปลอดภัย และสอดคล้องกับกฎหมายในอนาคต

ความจำเป็นและบทบาทของมาตรฐาน มอก. ในยุคยานยนต์ไฟฟ้า

กระแสความนิยมยานยนต์ไฟฟ้า (Electric Vehicle: EV) ที่เพิ่มขึ้นทั่วโลกและในประเทศไทย ส่งผลให้ผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องหลั่งไหลเข้าสู่ตลาดอย่างมหาศาล จักรยานไฟฟ้า หรือ E-Bike เป็นหนึ่งในนั้น ด้วยความสะดวกสบาย เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และตอบโจทย์การเดินทางในระยะใกล้ ทำให้ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย อย่างไรก็ตาม การเติบโตนี้มาพร้อมกับความท้าทายด้านความปลอดภัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อผลิตภัณฑ์จำนวนมากในตลาดยังขาดการควบคุมคุณภาพที่ชัดเจน

มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) คืออะไร?

มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม หรือ มอก. คือข้อกำหนดทางวิชาการที่สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) ได้กำหนดขึ้นเพื่อเป็นแนวทางแก่ผู้ผลิตในการผลิตสินค้าให้มีคุณภาพ เหมาะสมกับการใช้งาน และมีความปลอดภัยสูงสุดสำหรับผู้บริโภค มาตรฐาน มอก. แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ:

• มอก. ทั่วไป (มาตรฐานสมัครใจ): ผู้ผลิตสามารถยื่นขอการรับรองได้โดยสมัครใจ เพื่อเป็นการรับประกันคุณภาพสินค้าของตนเอง
• มอก. บังคับ: เป็นมาตรฐานที่กฎหมายกำหนดให้ผลิตภัณฑ์นั้น ๆ ต้องได้รับการรับรองตามมาตรฐานที่กำหนดจึงจะสามารถผลิต นำเข้า หรือจำหน่ายได้ เพื่อคุ้มครองความปลอดภัยของผู้บริโภคและป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นต่อเศรษฐกิจและสังคมโดยรวม

สำหรับยานยนต์ไฟฟ้าและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งถือเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีความเสี่ยงสูงหากไม่ได้มาตรฐาน จึงมักถูกจัดอยู่ในกลุ่ม มอก. บังคับ

ทำไมจักรยานไฟฟ้า (E-Bike) จึงเป็นเป้าหมายต่อไปของการควบคุมมาตรฐาน

สาเหตุหลักที่ทำให้ภาครัฐเล็งเห็นถึงความจำเป็นในการออกมาตรฐาน มอก. จักรยานไฟฟ้า มาจากความเสี่ยงที่แฝงอยู่กับส่วนประกอบสำคัญ โดยเฉพาะระบบไฟฟ้าและแบตเตอรี่:

จากข้อมูลเหตุการณ์ไฟไหม้ที่เกี่ยวข้องกับอุปกรณ์ชาร์จและแบตเตอรี่ของยานยนต์ไฟฟ้าที่เกิดขึ้นบ่อยครั้ง กระทรวงอุตสาหกรรมและ สมอ. จึงต้องเพิ่มความเข้มงวดในการควบคุมมาตรฐานสินค้ากลุ่มนี้ เพื่อป้องกันอุบัติเหตุและสร้างความเชื่อมั่นให้แก่ประชาชน

• ความเสี่ยงจากแบตเตอรี่ลิเธียมไอออน: E-Bike ส่วนใหญ่ใช้แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน ซึ่งหากไม่มีคุณภาพหรือไม่มีระบบการจัดการแบตเตอรี่ (Battery Management System: BMS) ที่ดีพอ อาจเกิดความร้อนสูงเกินไปจนนำไปสู่การลัดวงจรและเกิดเพลิงไหม้ได้
• อันตรายจากอุปกรณ์ชาร์จที่ไม่ได้มาตรฐาน: อุปกรณ์ชาร์จที่ไม่มีคุณภาพอาจไม่มีระบบตัดไฟเมื่อชาร์จเต็ม หรือไม่มีระบบป้องกันไฟฟ้าลัดวงจร ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของอัคคีภัย
• ความปลอดภัยด้านโครงสร้าง: โครงสร้างของจักรยานที่ไม่ได้มาตรฐานอาจไม่สามารถรับแรงกระแทกหรือน้ำหนักบรรทุกตามที่ควรจะเป็น ส่งผลให้เกิดอุบัติเหตุร้ายแรงระหว่างการขับขี่ได้
• การคุ้มครองผู้บริโภค: การไม่มีมาตรฐานกลางทำให้ผู้บริโภคไม่สามารถเปรียบเทียบหรือตรวจสอบคุณภาพของ E-Bike แต่ละยี่ห้อได้ ทำให้เสี่ยงต่อการได้รับสินค้าที่ไม่มีคุณภาพและไม่ปลอดภัย

สถานการณ์ปัจจุบันและทิศทางกฎหมายจักรยานไฟฟ้าในประเทศไทย

ภาพรวมกฎระเบียบ ณ ปัจจุบัน (ข้อมูลสิ้นสุดปี 2568)

ณ ปัจจุบัน ยังไม่มีกฎหมายหรือมาตรฐาน มอก. ที่ออกมาเพื่อควบคุมจักรยานไฟฟ้า (E-Bike) โดยเฉพาะ ทำให้ E-Bike ตกอยู่ในพื้นที่สีเทาทางกฎหมาย คือไม่เข้าข่ายเป็น “รถจักรยาน” ตาม พ.ร.บ. จราจรทางบก และส่วนใหญ่ก็ไม่เข้าข่ายเป็น “รถจักรยานยนต์” ที่ต้องจดทะเบียน เนื่องจากมีกำลังมอเตอร์และความเร็วไม่ถึงเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด

สถานะที่ไม่ชัดเจนนี้ก่อให้เกิดปัญหาทั้งในด้านการใช้งานบนท้องถนนและการควบคุมคุณภาพ อย่างไรก็ตาม สมอ. ได้เริ่มดำเนินการออกมาตรฐานสำหรับส่วนประกอบสำคัญของยานยนต์ไฟฟ้าแล้ว ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่กำลังจะมาถึง

สัญญาณจากการบังคับใช้มาตรฐาน EV Charger สู่ E-Bike ในปี 2569

ในปี 2569 จะมีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญเกิดขึ้น นั่นคือการบังคับใช้มาตรฐาน มอก. กับผลิตภัณฑ์ 5 รายการที่เกี่ยวข้องกับยานยนต์ไฟฟ้าและพลังงานทางเลือก ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ “ชุดชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า (EV Charger)” การตัดสินใจครั้งนี้มีที่มาจากการเพิ่มขึ้นของเหตุการณ์ไฟไหม้ที่เกี่ยวข้องกับอุปกรณ์ชาร์จที่ไม่ได้มาตรฐาน การบังคับใช้ มอก. กับ EV Charger จึงเป็นมาตรการเชิงรุกเพื่อยกระดับความปลอดภัย

การเคลื่อนไหวนี้ถือเป็นสัญญาณที่ชัดเจนที่สุดว่าผลิตภัณฑ์ที่ใช้เทคโนโลยีใกล้เคียงกันอย่าง E-Bike ซึ่งใช้แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนและต้องมีการชาร์จไฟฟ้าเช่นกัน จะเป็นเป้าหมายถัดไปในการควบคุมมาตรฐานอย่างแน่นอน ผู้บริโภคและผู้ประกอบการจึงควรเตรียมความพร้อมสำหรับการประกาศ มอก. จักรยานไฟฟ้า ที่คาดว่าจะตามมาในไม่ช้า

เจาะลึกข้อกำหนดที่คาดว่าจะเกิดขึ้นใน มอก. E-Bike

แม้จะยังไม่มีรายละเอียดอย่างเป็นทางการ แต่สามารถคาดการณ์ขอบเขตของข้อกำหนดในมาตรฐาน มอก. E-Bike ได้โดยอ้างอิงจากมาตรฐานสากลและมาตรฐานของยานยนต์ไฟฟ้าประเภทอื่น ๆ ที่มีอยู่แล้วในประเทศไทย โดยจะครอบคลุม 3 ด้านหลักดังนี้:

มาตรฐานด้านความปลอดภัยทางไฟฟ้า: หัวใจสำคัญของ E-Bike

นี่คือส่วนที่คาดว่าจะมีความเข้มงวดมากที่สุด เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากอัคคีภัยและไฟฟ้าช็อต

ระบบแบตเตอรี่และการจัดการ (BMS)

• คุณภาพเซลล์แบตเตอรี่: ต้องเป็นเซลล์ที่ผ่านการทดสอบความปลอดภัย เช่น การทนต่อการกระแทก การเจาะ และอุณหภูมิที่สูงผิดปกติ
• ระบบจัดการแบตเตอรี่ (BMS): ต้องมี BMS ที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันการชาร์จไฟเกิน (Overcharge), การคายประจุเกิน (Over-discharge), การลัดวงจร และการควบคุมอุณหภูมิ (Thermal Management)
• การป้องกันน้ำและฝุ่น: ตัวแบตเตอรี่ต้องมีมาตรฐานการป้องกันน้ำและฝุ่น (IP Rating) ในระดับที่เหมาะสมกับการใช้งาน

อุปกรณ์และระบบการชาร์จ

• เครื่องหมาย มอก. บนอุปกรณ์ชาร์จ: อุปกรณ์ชาร์จที่มาพร้อมกับ E-Bike จะต้องได้รับเครื่องหมาย มอก. เช่นเดียวกับ EV Charger
• ระบบตัดไฟอัตโนมัติ: ต้องมีกลไกตัดการทำงานเมื่อชาร์จแบตเตอรี่เต็มแล้ว
• ความปลอดภัยของสายไฟและหัวชาร์จ: ต้องใช้วัสดุที่เป็นฉนวนทนความร้อนและมีคุณภาพสูง

มาตรฐานด้านสมรรถนะและโครงสร้างทางวิศวกรรม

ส่วนนี้จะเกี่ยวข้องกับการใช้งานและความปลอดภัยเชิงกลไก เพื่อให้ E-Bike มีสมรรถนะที่เหมาะสมและปลอดภัยในการขับขี่

การจำกัดกำลังมอเตอร์และความเร็วสูงสุด

คาดว่าจะมีการกำหนดกำลังมอเตอร์สูงสุด (เช่น ไม่เกิน 250 หรือ 500 วัตต์) และความเร็วสูงสุดที่ระบบช่วยส่งกำลังจะทำงาน (เช่น 25 กิโลเมตรต่อชั่วโมง) เพื่อจำแนก E-Bike ออกจากรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าอย่างชัดเจน และเพื่อให้สอดคล้องกับกฎหมายจราจร

ประสิทธิภาพของระบบเบรก

จะมีการกำหนดมาตรฐานระยะเบรกที่ปลอดภัยจากความเร็วที่กำหนด และอาจรวมถึงข้อกำหนดเกี่ยวกับประเภทและคุณภาพของระบบเบรกที่ต้องติดตั้งมากับตัวรถ

ความแข็งแรงของโครงสร้างและส่วนประกอบ

ตัวถัง, ตะเกียบ, แฮนด์ และส่วนประกอบหลักอื่น ๆ จะต้องผ่านการทดสอบความแข็งแรงและความทนทานต่อการใช้งานซ้ำ ๆ (Fatigue Test) เพื่อให้มั่นใจได้ว่าโครงสร้างจะไม่เกิดการแตกหักระหว่างการใช้งาน

มาตรฐานด้านการติดฉลากและข้อมูลสำหรับผู้บริโภค

เพื่อให้ผู้บริโภคได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วนในการตัดสินใจซื้อ คาดว่า มอก. จะบังคับให้ผู้ผลิตต้องระบุข้อมูลสำคัญบนตัวผลิตภัณฑ์หรือในคู่มืออย่างชัดเจน เช่น:

• เครื่องหมาย มอก.
• ชื่อผู้ผลิตหรือผู้นำเข้า
• รุ่นและหมายเลขซีเรียล
• ข้อมูลจำเพาะทางเทคนิค (กำลังมอเตอร์, ความจุแบตเตอรี่, แรงดันไฟฟ้า)
• คำเตือนและข้อควรระวังในการใช้งานและการบำรุงรักษา

ผลกระทบของมาตรฐานใหม่ต่อผู้เกี่ยวข้อง

การบังคับใช้ มอก. E-Bike จะส่งผลกระทบในวงกว้าง ทั้งต่อผู้บริโภคและผู้ประกอบการในตลาด ซึ่งสามารถสรุปเป็นภาพเปรียบเทียบได้ดังนี้

สิ่งที่ผู้บริโภคต้องเตรียมตัว

สำหรับผู้ที่วางแผนจะซื้อ E-Bike ในปี 2569 เป็นต้นไป ควรเริ่มศึกษาและให้ความสำคัญกับเครื่องหมาย มอก. เป็นอันดับแรก ควรเตรียมงบประมาณเพิ่มขึ้นเล็กน้อยเพื่อแลกกับความปลอดภัยในระยะยาว และหลีกเลี่ยงการซื้อ E-Bike มือสองหรือสินค้าราคาถูกที่ไม่มีการรับรองมาตรฐาน เพราะอาจเป็นสินค้าที่ไม่ได้คุณภาพและอาจก่อให้เกิดอันตรายได้

ความท้าทายสำหรับผู้นำเข้าและผู้จำหน่าย

ผู้ประกอบการจะต้องปรับตัวครั้งใหญ่ โดยต้องคัดเลือกสินค้าจากผู้ผลิตที่ได้มาตรฐานและผ่านการรับรอง มอก. เท่านั้น ซึ่งกระบวนการขอใบรับรองมีค่าใช้จ่ายและใช้เวลาพอสมควร นอกจากนี้ยังต้องบริหารจัดการสต็อกสินค้าเก่าที่ไม่มี มอก. ให้หมดไปก่อนที่กฎหมายจะมีผลบังคับใช้

สรุปและแนวทางการเลือกซื้อ E-Bike ในอนาคต

แม้ว่ารายละเอียดของ มอก. E-Bike มาตรฐานใหม่ จะยังไม่ถูกประกาศออกมาอย่างเป็นทางการ แต่ทิศทางของภาครัฐนั้นชัดเจนว่ามุ่งไปสู่การยกระดับความปลอดภัยและคุ้มครองผู้บริโภค การบังคับใช้มาตรฐานกับชุดชาร์จ EV ในปี 2569 เป็นเหมือนการปูทางไปสู่การควบคุมจักรยานไฟฟ้าและยานยนต์ไฟฟ้าขนาดเล็กอื่น ๆ ในอนาคตอันใกล้

ดังนั้น สำหรับผู้ที่สนใจซื้อ E-Bike ในช่วงเปลี่ยนผ่านนี้ ควรให้ความสำคัญกับความปลอดภัยเป็นอันดับแรก โดยเลือกซื้อจากแบรนด์และผู้จำหน่ายที่น่าเชื่อถือ มีการรับประกันที่ชัดเจน และควรสอบถามถึงมาตรฐานความปลอดภัยของแบตเตอรี่และอุปกรณ์ชาร์จเสมอ การติดตามข่าวสารจาก สมอ. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิด จะช่วยให้สามารถตัดสินใจเลือกซื้อจักรยานไฟฟ้าที่ถูกต้องตามกฎหมาย ปลอดภัย และใช้งานได้อย่างสบายใจในระยะยาว

เลือกซื้อจักรยานไฟฟ้าที่มั่นใจได้มาตรฐาน

เพื่อเตรียมพร้อมรับมาตรฐานใหม่และมั่นใจในคุณภาพและความปลอดภัย การเลือกซื้อจักรยานไฟฟ้าจากผู้จัดจำหน่ายที่เชี่ยวชาญและมีชื่อเสียงเป็นสิ่งสำคัญ ที่ GIANT Shopping Mall มีจักรยานไฟฟ้า สกู๊ตเตอร์ไฟฟ้า และ E-Bike หลากหลายประเภทที่ออกแบบมาเพื่อตอบสนองทุกความต้องการ พร้อมทีมงานที่สามารถให้คำแนะนำเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐานและเหมาะสมกับการใช้งาน

สามารถเยี่ยมชมและรับคำปรึกษาได้ที่ FACEBOOK PAGE หรือช่องทาง LINE หรือ ติดต่อ สอบถามเพิ่มเติม ได้โดยตรง

“`